Op Zaterdag 14 Maart vindt in samenwerking met de Werkgroep Fossielen regio Wageningen en Fossiel.net een ruilbeurs van fossielen plaats.
Toegang gratis!
Neem Uw FOSSIELEN MEE! Er is een determinatietafel waar de emeriti hoogleraren
Bert Boekschoten, Geert-Jan Brummer en Jan Smit hun paleontologische kennis ter beschikking stellen!
(Voor meer informatie over deze fossielenbeurs, zie http://www.fossiel.net/beursede
Tevens is er een lezingenmiddag van de Paleobiologische kring in hetzelfde gebouw
Het lezingenprogramma op zaterdag 14 maart 2015 ziet er voorlopig zo uit:
13.00 – 13.30 uur: Prof. Jelle Reumer – “Een canon van de Nederlandse paleontologie”
13.40 – 14.10 uur: Dr. Frederik Lerouge – “Leven na de dood door de facetogen van een trilobiet”
14.20 – 14.50 uur: Prof. Geert-Jan Brummer – “ ‘s Werelds eerste en mooiste kalkalgen uit Ordovicische zwerfstenen in Nederland”
15.00 – 15.30 uur: Bram Langeveld – “Van de zeebodem naar het strand: fossielen van Maasvlakte 2″
15.40 – 16.10 uur: Dr. Eric Mulder – “Hoe de slang haar poten verloor”
Scroll naar beneden voor informatie over de lezingen en de sprekers!
JELLE REUMER
Directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, auteur en bijzonder hoogleraar Vertebratenpaleontologie aan de faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht.
“Canon van de Nederlandse Paleontologie”
In 2015 wordt door mij gewerkt aan een ambitieus project op verzoek van de Historische Uitgeverij: het schrijven van een Canon van de Nederlandse fossielen. In zekere zin moet het een waardige opvolger worden van het boek Opgeraapt Opgevist Uitgehakt, dat geheel uitverkocht en niet meer leverbaar is. Het wordt geen opsomming in de vorm van een beklimming van de geologische tijdladder, en ook niet vindplaatsgerelateerd, maar een taxonomisch overzicht, van knikkeralgen tot de dinosaurus en van zaadvarens tot woelmuizen. En goed geïllustreerd. Voor de duizenden verzamelaars, maar ook wel een beetje dóór de vele verzamelaars. Daartoe zijn veel gegevens nodig, ideeën en input, zeker ook van de leden van de paleontologische verenigingen die ons land rijk is. Welk fossiel mag zeker niet ontbreken? En welk fossiel is zo mooi dat het een foto verdient?
FREDERIK LEROUGE
Fossiel.net Team
“Leven na de dood door de facetogen van een trilobiet”
Marokkaanse trilobieten zijn beroemd en berucht: de devoonafzettingen in de Anti-atlas brengen een fabelachtige diversiteit aan prachtig geconserveerde trilobieten voort. De commercialisering van deze fossielhoudende afzettingen ging gepaard met de opkomst van een opmerkelijke plaatselijke artisanale industrie, met tal van fascinerende nevenverschijnselen. De fossielenmarkten zijn decennialang overspoeld geweest door Marokkaanse trilobieten, waarvan de overgrote meerderheid slecht geprepareerd, samengesteld of zelfs volledig vervalst. Maar waar komen deze trilobieten precies vandaan? En hoe worden ze gevonden?
In deze lezing neemt Frederik Lerouge je mee naar een prachtig woestijnlandschap in Marokko, waar je getuige bent van een fascinerende vondst: een handstuk met de resten van drie trilobieten erin. Ongeveer 410 miljoen jaar nadat ze verrast zijn geweest door een onderzeese modderstroom, zien ze opnieuw het daglicht. Stapsgewijs wordt beschreven hoe deze fossielen uit het gesteente bevrijd worden, en welke technieken er bij zo’n preparatie aan te pas komen. Tijdens de preparatie komen heel wat details aan het licht waaruit we wat kunnen leren over de omstandigheden waarin deze diertjes geleefd hebben, en gestorven zijn. Er is tijdens en na de lezing ruimte voor enkele vragen en discussie. Daarnaast bieden we bezoekers van de beurs de mogelijkheid om hun Marokkaanse trilobieten mee te brengen en te laten identificeren en controleren op echtheid. Hiervoor kan men de hele dag terecht aan de Fossiel.net stand.
– – – – –
Frederik Lerouge, 34j, is afkomstig uit Leuven, België. Hij promoveerde als bio-ingenieur tropische bosbouw en natuurbeheer, en heeft enkele jaren gewerkt als ecologisch consultant voor internationale projecten, vnl. in Europa, Azië en Afrika. Momenteel is hij als onderzoeker verbonden aan de KU Leuven, waar hij onderzoek doet als landschapsecoloog. Als gepassioneerde amateur heeft hij over meer dan twintig jaar een brede collectie fossielen opgebouwd, met een zekere focus op trilobieten van het Devoon en Ordovicium. Samen met Herman Zevenberg staat hij aan de basis van de website Fossiel.net, een online informatieplatform dat zich richt om amateurpaleontologen samen te brengen om kennis rond fossielen en geologische onderwerpen te kunnen delen. Naast paleontologie is Frederik ook bezig met illustratie, grafische vormgeving en fotografie, wat zich uitstekend laat combineren in de lezingen die hij geeft. Frederik is reeds verschillende keren naar Marokko getrokken om er op zoek te gaan naar de vermaarde trilobietenfauna’s. Bovendien legt hij zich toe op de preparatie van deze fossielen, een erg technische klus. In de lezing komen zowel het veldwerk als de preparatie aan bod. Daarnaast kan je de hele beursdag aan de Fossiel.net stand terecht om je Marokkaanse trilobieten te laten determineren en evalueren op echtheid.
GEERT-JAN BRUMMER
Marien geoloog and micropaleontoloog bij het Koninklijk Nederlandse Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op Texel. Tevens bijzonder hoogleraar Paleo-oceanografie en geochemie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
“ ‘s Werelds eerste en mooiste kalkalgen uit Ordovicische zwerfstenen in Nederland”
‘s werelds eerste en mooiste kalkalgen uit Ordovicische zwerfstenen in Nederland Knikkeralgen zijn in heel noordoost Nederland te vinden. Duizenden moeten er door de handen zijn gegaan van menig verzamelaar, meest uit zandzuigerijen en keileemafgravingen. Ze komen uit zwerfstenen, en zijn ooit met rivieren en/of gletsjers versleept over 1500 kilometer, vanuit de hoek Estland-Finland-Rusland. Toevallig stammen ze uit het Ordovicium, bijna een half miljard jaar geleden, toen er een belangrijke overslag plaatsvond in het leven op aarde: de GOBE, als afkorting voor “Great Ordovician Biodiversification Event”. Zwerfstenen van “Baksteenkalk” en “Lavendelblauwe Verkiezelingen” komen precies uit de periode dat de oude Cambrische levenvormen werd vervangen door een nieuwe orde die tot op de dag van vandaag aanhoudt. Ze bevatten een reeks van uitzonderlijk mooi bewaarde fossielen die voor weinig anders kunnen worden aangezien dan kalkalgen, inclusief de knikkeralgen, in vele soorten. Hier is sprake van ’s werelds eerst flora van groene kalkalgen met simpele naast veel geavanceerdere vormen, waarvan sommige zich aandienen als de vroegste en duidelijkste in hun categorie, ter wereld. Pas in het late Midden Ordovicium verschenen de eerste paar soorten, om binnen enkele miljoenen jaren uit te groeien tot drie grote groepen, met 25 geslachten en 60 soorten in het vroege Laat Ordovicium. Deze oudste flora lijkt soortenrijker dan de levende flora aan groene (kalk)algen, en die neemt al 20% van de huidige productie aan plantaardige materiaal voor zijn rekening in tropische zeeen, en nog meer aan de productie van kalkzand. Het verschijnen van groene (kalk)algen aan de basis van de voedselketen zal zeker hebben bijgedragen aan het verder verhogen van het lage zuurstofgehalte van het water en de atmosfeer destijds, en van de biomassa in ondiepe zeeen als voedsel voor nieuw grazend leven. Dat is nog al wat voor onze achtertuin, waar het mooier ligt dan in het herkomstgebied van de zwerfstenen, of in Noord Amerika of China…. Geert-Jan Brummer, i.s.m. Percy van Keulen, Freek Rheebergen
BRAM LANGEVELD
Bestuurslid van de Werkgroep Tertiaire en Kwartaire Geologie (WTKG) en fossielenexpert van de Maasvlakte.
“Van de zeebodem naar het strand: fossielen van Maasvlakte 2″
De bodem van sommige delen van de Noordzee is bijzonder rijk aan fossiele overblijfselen uit het Pleistoceen, de periode van 2,6 miljoen jaar tot 11.500 jaar geleden: de periode van de ijstijden. Bij grote strandsuppleties, zoals de aanleg van Maasvlakte 2 of de Zandmotor, worden deze fossielen vanuit de zeebodem op het strand gedeponeerd en kunnen daar gewoon verzameld worden. De spreker verzamelt deze fossielen en doet er vervolgens onderzoek aan. In deze presentatie komen niet alleen mammoeten en neushoorns voorbij, maar wordt er ook aandacht besteed aan moerasschildpadden, aasvliegen, uitgestorven vogels en exotische schelpdieren. Alles opgeraapt door enthousiaste verzamelaars van de opgespoten Zuid-Hollandse stranden en alles meer dan 8000 jaar oud! Niet alleen de (unieke) resultaten, maar ook het eraan voorafgaande onderzoek wordt beknopt belicht en uiteraard volgen er ook praktische tips om zelf zulke fraaie fossielen te verzamelen.
Bio: BRAM LANGEVELD
De spreker houdt zich ruim 13 jaar bezig met verzamelen van fossielen in binnen- en buitenland. De afgelopen 5 jaar is de focus steeds meer gericht op vertebraten en mollusken uit het Pleistoceen van de Noordzee, welke voornamelijk op opgespoten stranden verzamelt worden. Het gaat de spreker niet alleen om het verzamelen, maar ook het erop volgende onderzoek. Of dat nou eigen verzamelde stukken zijn, of materiaal in de collecties van medeverzamelaars. De spreker houdt zich dus bezig met alle stappen van ‘het paleontologisch proces’; van vondsten tot conclusies en implicaties. Daarvoor worden geregeld collecties en bibliotheken van musea en universiteiten in binnen- en buitenland geraadpleegd en dat levert af en toe nieuwe en interessante resultaten op, welke gepubliceerd worden en ook tijdens de presentaties centraal staan.
ERIC MULDER
Curator en conservator paleontologie/geologie/biologie bij Museum Natura Docet Wonderryck Twente
“De slang, die Eva verleidde, oftewel; hoe de slang haar poten verloor”
Volgens de Linneaanse classificatie zijn slangen, als gewervelde dieren, ingedeeld bij de reptielen. De meeste soorten leven op het land. Toch hebben ze geen poten. Al meer dan tweeduizend jaar wordt de mensheid door dit opvallende verschijnsel geïntrigeerd. Zelfs in de bijbel is het een aandachtspunt. In zijn voordracht gaat dr. Eric Mulder, conservator van Museum Natura Docet Wonderryck Twente, nader hierop in. Ook wordt besproken de natuurwetenschappelijke verklaring voor het ontstaan van langgerekte lijven in combinatie met het verlies van poten. Deze evolutie heeft zich binnen de groep van de vertebraten meermaals herhaald.
