Anthonie Hellemond
Palaeontologica Belgica
zaterdag 30 april 2022 (13:00 – 13:45) op de PaleoTime-NL Internationale Fossielenbeurs
De Nieuwdonk-collectie omvat een unieke en diverse assemblage aan Pleistocene zoogdierfossielen uit de Vlaamse vallei en bestrijkt hierdoor een belangrijk deel van het Belgisch Kwartair fossielenbestand. De collectie biedt ons een venster op de regionale biodiversiteit van de laatste ijstijd en tussenijstijden (10 Ka – 126 Ka). Binnen de collectie zijn verschillende overblijfselen van ongeveer 20 verschillende diergroepen vertegenwoordigd, waaronder enkele unieke en wetenschappelijk waardevolle stukken. Hoewel er tijdens het verzamelen in de jaren 1970 sprake was van sampling bias, geldt de collectie nog steeds als één van de meest complete Pleistocene collecties afkomstig uit deze klassieke locatie in het Scheldebekken.
Na de laatste 45 jaar in privébezit te zijn geweest, werd de Nieuwdonk-collectie vorig jaar aangekocht door de gemeente Berlare (provincie Oost-Vlaanderen). Met deze verwerving wordt ook de overgang van privaat naar publiek bezit ingeluid waarvoor een noodzakelijke open access database en inventaris werden opgezet. Voorafgaand aan de inventarisatie was er echter een grondige restauratie nodig voor het merendeel van alle collectiestukken.
Het restauratieproject werd opgezet tijdens de coronapandemie, met door de Belgische regering opgelegde beperkingen voor dagelijkse activiteiten. Omdat de collectie ter plaatse moest worden behandeld, werd een tijdelijk laboratorium ingericht in de concertzaal van Cultureel Centrum ‘Stroming’ te Berlare. Het restauratieteam voerde de werkzaamheden uit terwijl het publiek getuige kon zijn van alle stappen en behandelingen. Deze unieke corona-proof setting zorgde voor een groot maatschappelijk draagvlak en belangstelling van lokale en nationale pers. De Nieuwdonk collectie zal in de nabije toekomst toegankelijk zijn voor wetenschappelijk onderzoek en ook dienst doen als permanent tentoonstellingsmateriaal. Dit project is een kleine maar belangrijke stap in de valorisatie van belangrijk paleontologisch erfgoed op regionale schaal. Daarnaast is het ook een goed voorbeeld hoe de transitie van een privéverzameling naar een beschermde referentiecollectie kan verlopen.
Tijdens zijn lezing op PaleoTime-NL 2022 zal Anthonie Hellemond van het Palaeontologica Belgica, die het restauratieproject leidde, uitgebreid vertellen over de restauratie van deze bijzondere collectie.
